Stel u oefende reeds gedurende verschillende jaren een zelfstandige activiteit uit. U vond dat het ondertussen welletjes was geweest gezien zijn leeftijd (60 jaar gepasseerd) en u heeft dan ook besloten wat extra van het leven te gaan genieten. M.a.w. u heeft de beslissing genomen te stoppen en zijn beroepsactiviteit te stoppen. Maar wat met de fiscaliteit ? En kan er hier geoptimaliseerd worden ? We analyseren deze casus. Onze zelfstandige wenst zijn éénmanszaak te verkopen. Hij verkoopt de volgende zaken : materieel, goodwill (cliënteel) en zijn voorraad. De meerwaarde die gerealiseerd wordt op de voorraad wordt progressief belast en de meerwaarde op de goodwill wordt in zijn geval evenzeer belast aan 16,5% (te verhogen met gemeentebelasting). Weliswaar enkel ten belope van de belastbare netto winsten of baten van de 4 jaar voor stopzetting (de zogenaamde 4×4 regel). Het eventuele surplus zal belast worden tegen het progressief tarief. Maar men vreest geen koper te vinden voor zijn goodwill gezien zijn beroep dermate persoonlijk georiënteerd is. Maar de meerwaarde op het materieel vast actief is echter iets anders. Vooral het onroerend goed heeft een aanzienlijke waarde. Maar het gebouw is quasi volledig afgeschreven. M.a.w. de verkoopprijs zal zo goed als volledig belast worden. De meerwaarde die hij realiseert op dit gebouw wordt in het geval van onze abonnee belast aan 16,5% (te verhogen met gemeentebelasting). Dit heeft de brave man al heel wat slapeloze nachten gekost om een creatieve oplossing te zoeken. Een bevriend ondernemer stelde hem het volgende voor :” Richt vandaag nog een vennootschap op en brengt het gebouw in in de vennootschap. Nadien verkoop je de aandelen van deze zogenaamde patrimoniumvennootschap.” De kopers zouden staan aanschuiven want op de aankoop van aandelen moeten immers geen registratierechten betaald worden. Maar klopt dit allemaal wel … ? De oplossing is absoluut niet sluitend.
Registratierechten
Ten eerste betekent de (zuivere) inbreng van een onroerend goed ‘niet woning’ registratierechten mee die verwaarloosbaar zijn nl 25 EUR. Noot de 0,5% inbrengrecht van weleer is afgeschaft in het kader van de notionele intrestaftrek. Een verkoop betekent echter altijd 10% registratierechten. De notariskosten komen er vanzelfsprekend nog bij.
Revisoraal verslag
Gezien het een inbreng in natura is zal onze brave man een revisoraal verslag moeten laten opmaken. Deze kost zal vermoedelijk ook in het geheel als verwaarloosbaar mogen aanzien worden. Ook de oprichtingskosten en de onderhoudskosten van de vennootschap zullen moeten betaald worden, maar ook deze meestal verwaarloosbaar.
Personenbelasting
De bedoelig van deze constructie was immers de belasting van 16,5% op de stopzettingsmeerwaarde (het onroerend goed) te vermijden. Maar hier moeten we onze abonnee in teleurstellen. Zowel een verkoop aan als een inbreng in de vennootschap betekent dat de belasting zal moeten betaald worden.
Verkoop van de aandelen
Op een verkoop van aandelen zijn in principe inderdaad geen registratierechten verschuldigd (10% voor Vlaanderen). Maar de verkoop van het onroerend goed trachten te camoufleren door te werken met een verkoop van de aandelen van de vennootschap door eerst nog vlug dit onroerend goed in te brengen in een vennootschap, ruikt naar simulatie. Het gevolg is dat de Administratie op de inbrengverrichting alsnog het verkooprecht kan heffen. In de praktijk heeft de Administratie hiermee een wisselend succes, maar het is zeker niet uit te sluiten dat zij de mening van de rechtbank zal vragen. Dit met alle gevolgen vandien. De koper van de aandelen gaat mogelijk ook niet vrijuit. Noot zelfs zonder simulatie kan de Administratie ook hier een anti-rechtsmisbruikartikel aanwenden.
Kopers staan aan te schuiven
De vraag is of dit wel zozeer het geval zal zijn. Behoudens de risico’s van simulatie koopt de koper aandelen. Deze kunnen niet afgeschreven worden. Een financiering loopt in de praktijk ook niet altijd even vlot vermits de bank waarborgen buiten het project zal moeten zoeken. Een hypotheek op het vastgoed is wettelijk immers niet mogelijk. Onze brave man meende zijn fiscaal probleem opgelost te zien, doch niets is minder waar.
De tijd doet zijn werk
Maar indien hij tijd van wachten heeft dan kan hij misschien zijn fiscale druk van 16,5% wel vermijden. Er bestaat immers recente rechtspraak die stelt dat een belastingplichtige die zijn zelfstandige activiteit stopt, het gebouw verhuurt en later dit gebouw inbrengt in een vennootschap niet langer op de meerwaarde kan belast worden. Het gebouw was, aldus de rechtbank, ondertussen deel gaan uitmaken van het privé-patrimonium van deze belatingplichtige. Volgens de rechtbank vond de inbreng niet langer zijn oorzaak in de stopzetting. Conclusie geen belastbare meerwaarde meer. Niet onbelangrijk te vermelden is ook dat tussen de stopzetting en de inbreng maar een goede twee jaar tussen lag (Rb Hasselt 21 april 2004). Het moet wel gezegd dat er ook rechtspraak bestaat die het tegendeel heeft beweerd. Deze rechtspraak dateert echter van langere tijd geleden dan de positieve rechtspraak. Bestaat er geen risico dat het huurinkomen dat hij ontvangt zal geherkwalificeerd worden als een beroepsinkomen. Het antwoord is ‘neen’. Hierover bestaat immers een ruling die dat dit bevestigt (nr 500.141 van 20 oktober 2005).
De verkoop van een gebouw waar een belastbare meerwaarde op rust vóór de verkoop nog snel in een vennootschap onderbrengen houdt geen steek. Het gebouw niet onmiddellijk verkopen doch gedurende een bepaalde tijd verhuren en pas nadien verkopen geeft mogelijk een kans op meer succes.
