Waarover gaat hier?
- Successieplanning is vandaag een actueel thema. Iedereen wordt er ooit wel eens mee geconfronteerd of is ermee bezig. Maar eenvoudig is het niet altijd.
Gelukkig worden we immers allemaal ouder, maar een comfortabele oude dag kost wel geld. Dus alles weggeven is dan weer een stap te ver. Maar vaak wordt er ooit wel eens aan een schenking gedacht. Zo worden kinderen geholpen en doet men ook aan successieplanning (lees de erfbelasting doen dalen). Maar een gouden regel is en blijft, dat in elke successieplanning er een goede balans moet gezocht worden tussen de verwachtingen en de fiscaliteit. Civielrechtelijke spelregels zijn immers ook belangrijk. De fiscaliteit, hoe aanlokkelijk ook, mag niet de enige drijfveer zijn.
Waarom schenken ?
Bij een schenking (onder levenden) ontdoet de schenker zich dadelijk en onherroepelijk van de geschonken zaak en dit ten voordele van een begiftigde, die deze schenking aanvaardt.
Gezien het ‘dadelijk en onherroepelijk’ is , moet men goed nadenken alvorens te schenken. Er is immers geen weg terug (uitgezonderd een schenking tussen gehuwden). Wel kunnen er voorwaarden aan de schenking verbonden worden. Maar niet alles is mogelijk.
Moet een schenking niet via een notaris te gebeuren ?
In principe moet elke schenking bij de notaris plaats vinden. Dit principe vinden we terug in art 931 BW dat stelt : ‘alle akten houdende schenking onder de levenden worden verleden voor notaris, in de gewone contractvorm; en daarvan wordt, op straffe van nietigheid, een minuut gehouden. ’
De reden van art 931 BW is in feite een zorg die de wetgever koestert t.o.v. ons allen. Ieder die een schenking wenst te doen moest tegen zichzelf beschermd worden. De notaris moet hiervoor (oa) zorgen.
Maar wie de notaris raadpleegt moet wel rekening houden met de schenkbelasting. Elke authentieke schenkingsakte is onderhevig aan de schenkbelasting.
Dit is een reden waarom in de praktijk naar schenkingsvormen gezocht wordt waar de notaris niet moet tussenbeide komen om zo dan ook de schenkbelasting op een wettelijke manier te vermijden.
Maar verder zullen we zien dat de schenkbelasting in de praktijk vaak ‘meevallen’. Ieder die een schenking overweegt doet er dan ook goed aan een afweging te maken tussen de kostprijs van de notariële schenking en de zekerheid die een notariële schenking biedt.
Alternatief : de bankgift
De bankgift is in feite een onrechtstreekse schenking d.m.v. een overschrijving.
Maar de term bankgift is meer ingeburgerd. Verder vermelden we dan ook nog enkel de term bankgift.
Is een bankgift wel geldig ?
Niettegenstaande dat over de discussie over de geldigheid ervan, al boeken vol geschreven is, wordt deze techniek in de rechtsleer en rechtspraak aanvaard.
Wel wordt er gesteld dat de bankgift een ‘neutrale’ actie dient te zijn, m.a.w. het kosteloos karakter (animus donandi) mag niet blijken uit de overschrijving zelf. Daarom is het ten stelligste af te raden dat in de vermelding van de overschrijving “handgift” of “bankgift” wordt vermeld. Want ook hier is het zo dat uit de overschrijving zelf blijkt dat het om een schenking gaat, dan hebben we te maken met een ongeldige rechtstreekse schenking (art 931 BW).
Wat kan er zoal geschonken worden via een bankgift ?
Het spreekt voor zich dat omwille van het feit dat het hier gaat over een overschrijving dat het enkel mogelijk is om zaken die kunnen overgeschreven worden van de ene naar de andere rekening. We denken in het bijzonder aan : gelden, maar ook effecten, zoals gedematerialiseerde effecten.
Hoeveel bedraagt de schenkbelasting voor roerende goederen in Vlaanderen ?
- 3% voor schenkingen in rechte lijn, tussen gehuwden of samenwonenden;
- 7% voor schenkingen aan alle anderen;
- 0% voor het familiale bedrijf.
Hier is er een voordeel dat bij een schenking die afgerekend werd aan deze tarieven er geen erfbelasting meer verschuldigd is wanneer de schenker alsnog binnen de drie jaar na de schenking komt te overlijden. Het is belangrijk te vermelden dat ook een klassieke (handgift of) bankgift waarbij de bedankingsbrieven worden geregistreerd, ook betekent dat de driejarige overlevingsperiode niet van toepassing is. Het hoeft m.a.w. geen notariële akte te zijn. Let wel deze driejarige termijn wordt vermoedelijk volgend jaar vier jaar.
Het voordeel dat we hebben door toch te werken met een notariële schenking is tweeërlei. Zoals gezegd speelt de overlevingstermijn van drie jaar niet en ten tweede kan men verder gaan in het koppelen van voorwaarden aan de schenking. Bij een handgift/bankgift is een schenking met voorbehoud van het vruchtgebruik niet mogelijk. De voorwaarden die men wenst te koppelen aan de schenking moeten verder ook redelijk zijn.
De vruchten voorbehouden is een bijkomende zekerheid, controlemogelijkheid voor de schenker en zal ook een bron van inkomsten geven. Wenst men dit alsnog te verwezenlijken dan zal men via bv. een Nederlandse notaris moeten gaan. Zo ontsnapt men volledig wettelijk aan de schenkbelasting, kan men verregaande voorwaarden voorzien maar … de overlevingstermijn van drie jaar is wel terug van toepassing. Tip soms is het verzekeren van dit tijdelijk risico goedkoper dan de schenkbelasting te betalen.
Dus concreet … wie een schenking van roerende goederen wenst te doen (en het betreft geen familiaal bedrijf) en hier een vruchtgebruik aan wil koppelen, dient beroep te doen op een notaris. Kiest men voor een Belgische notaris : 3% of 7% schenkbelasting – GEEN overlevingsperiode van drie (vier) jaar. Kiest men voor Nederlandse notaris : GEEN schenkbelasting – WEL overlevingsperiode. M.a.w. een af te wegen risico …
Maar…
Er is sprake van een wetsvoorstel van CD&V en Groen dat de registratie van de schenking van roerende goederen verplicht zou maken. Momenteel geldt die verplichting alleen voor overdrachten van onroerende goederen. Net zoals vastgoed nu al, zouden volgens het voorstel roerende goederen dus nog voor een Nederlandse notaris geschonken mogen worden, maar moet de schenking vervolgens toch in België geregistreerd worden, waardoor alsnog schenkbelasting verschuldigd is.
Uiteindelijk zullen we moeten afwachten wat het zal worden, maar het belooft alleszins weinig goeds…
Wenst u alsnog een schenking voor Nederlands notaris te doen , dan is het misschien wijs hiermee niet te lang meer te wachten !
