Een verkoop op lijfrente houdt in dat men iets verkoopt tegen betaling van een periodieke uitkering. Er zijn hier verschillende mogelijkheden, die we kort overlopen : De verkoop kan betrekking hebben op de volle eigendom. Dit betekent dat de verkoper volledig afstand doet van het verkochte goed, mits betaling van een lijfrente. De lijfrente is meestal maandelijks betaalbaar, zoals een huurprijs. Als de koper – natuurlijke persoon de lijfrente niet fiscaal aftrekt wordt de verkoper – lijfrentegenieter er in principe (eventuele meerwaardebelastingen en bedrijfsvoorheffing niet te na gesproken) niet op belast; de lijfrente is immers een modaliteit om de prijs te betalen (omzetting van een éénmalige betaling van een bepaalde som in maandelijkse bedragen). De verkoper kan zich het vruchtgebruik voorbehouden. Dit betekent, b.v. in het geval van verkoop van een woning, dat hij erin mag blijven wonen of ze mag verhuren en de huurgelden optrekken. De koper betaalt dan een lijfrente die rekening houdt met het feit dat de verkoper nog het genot heeft zolang hij leeft.
Indien er meerdere verkopers zijn (b.v. echtgenoten) wordt meestal bepaald dat zij er het volledige genot van hebben tot bij het overlijden van de langstlevende. Er kan creatief worden omgesprongen met een aantal aspecten van dit soort verkoop. Enkele voorbeelden illustreren dit :
a) de lijfrente kan worden beperkt in de tijd. Een verkoop op lijfrente kan de koper afschrikken omdat de levensduur van de verkoper – lijfrentegenieter per definitie niet gekend is. Zo zou het kunnen (en is het al gebeurd) dat de lijfrentegenieter de koper overleeft, in welk geval de erfgenamen van de koper de lijfrente moeten blijven verder betalen !
Men kan, om deze onzekerheid te ondervangen, overeenkomen dat de lijfrente in ieder geval na b.v. 20 jaar niet meer moet worden betaald, zelfs al zou de verkoper dan nog in leven zijn;
b) bij verkoop met voorbehoud van vruchtgebruik kan worden bedongen dat de verkoper afstand doet of kan doen van dit vruchtgebruik in een aantal gevallen, b.v. indien hij om gezondheidsredenen gedurende meer dan één jaar niet meer in de woning verblijft of indien hij zelf beslist om de woning te verlaten. In dat geval (verval van het vruchtgebruik) kan worden overeengekomen dat de lijfrente wordt verhoogd met de huurwaarde van de woning of met een ander bedrag.
Dit wordt allemaal vrij overeengekomen;
c) de lijfrente kan al dan niet geindexeerd worden;
d) de prijs kan volledig worden omgezet in een lijfrente, doch wordt doorgaans deels bij de akte betaald en deels omgezet in een lijfrente. Deze verhoudingen kunnen vrij overeengekomen worden. Voor de berekening van de lijfrente en de kostprijs van dergelijke operatie contacteert u best uw notaris. Aangezien het hier een verkoop betreft zal de fiscus de registratierechten opeisen op de prijs, minstens op de normale verkoopwaarde van het verkochte goed, zoals bij iedere andere verkoop.
De verschillende mogelijkheden van de verkoop op lijfrente zijn in de praktijk niet goed gekend. Nochtans biedt deze manier van verkopen voor bepaalde personen, b.v. oudere personen zonder erfgenamen, de mogelijkheid om zich van een extra (belastingvrij) pensioen te voorzien en tegelijkertijd het genot van hun vertrouwde woning te bewaren. Men mag hier evenwel geen omzeiling van de successierechten in trachten te vinden : indien men op lijfrente verkoopt aan erfgenamen gaat de fiscus ervan uit dat dit geen echte verkoop is, tenzij men kan bewijzen dat de lijfrente echt betaald werd. Als men het spel niet correct speelt zal men dus door de mand vallen !
