Menig zelfstandig handelaar of vrije beroeper die vandaag overweegt een vennootschap op te richten draagt zijn materieel en voorraad over.  De meerwaarde die gerealiseerd wordt op het materieel wordt belast tegen het gunstig tarief van 16,5 % (te verhogen met gemeentebelasting). De meerwaarde op de voorraad daarentegen wordt progressief belast.  (Let op op de overdracht moeten ook sociale zekerheidsbijdragen betaald worden.  Deze zijn weliswaar gelimiteerd.)Maar naast dit materieel en de voorraad is er ook nog de goodwill. 

De overdracht van de goodwill kent een belastingdruk van hetzij 33% hetzij 16,5% (te verhogen met gemeentebelasting) op de meerwaarde.  Dit ten belope van de belastbare netto winsten of baten van de 4 jaar voor stopzetting (de zogenaamde 4×4 regel). Het eventuele surplus zal belast worden tegen het progressief tarief.  Het tarief van 16,5 % is van toepassing bij een stopzetting vanaf de leeftijd van 60 jaar; ingevolge een overlijden; ingevolge een gedwongen definitieve stopzetting of ingevolge een ernstige handicap. In de praktijk stellen we echter vandaag vast dat de goodwill aan interesse heeft ingeboet.  

Het is zo dat het maximale tarief vennootschapsbelasting daalde van 40,17% naar 33,99%.  De notionele intrestaftrek zorgt ervoor dat de vennootschapsbelasting zelfs nog lager uitvalt.  Ook het tarief van de roerende voorheffing is vandaag dikwijls 15% i.p.v. 25% (weliswaar voorwaarden te vervullen).  Vroeger kenden we een marginaal tarief in de personenbelasting van 55%, 52,5% en 52%.  Vandaag bedraagt dit 50%.  De taxatie van een groepsverzekering wordt vandaag, voor wie effectief actief blijft tot 65 jaar, niet langer belast aan 16,5% doch aan 10%. 

Het tarief van 33% dat we kennen in de personenbelasting daarentegen is echter ongewijzigd gebleven.  Wat maakt dat het verschil tussen de belasting op de stopzettingsmeerwaarde en een andere regime van het onttrekken van gelden aan de vennootschap (loon, dividend, groepsverzekering) kleiner is geworden. M.a.w. de interesse om de goodwill over te dragen is hierdoor afgenomen.  Temeer wanneer we dan nog rekening moeten houden met het feit dat de goodwill dient te worden afgeschreven over een periode van (in principe) 10 jaar, maar de belasting op de overdracht van 33% quasi onmiddellijk moet betaald worden. Maar houdt het geen gevaar in wanneer er geen goodwill wordt over gedragen ? O.i. is dit zeker niet zonder risico.   

Ten eerste is het economisch niet logisch dat voor veel zelfstandigen die de zelfstandige activiteit wensen over te dragen er geen goodwill, cliënteel , … zou aanwezig zijn.

Ten tweede zou de Administratie het gratis verwerven van de goodwill door deze vennootschap wel eens kunnen belasten als een zogenaamde ‘verkrijging om niet’.  Hiervoor verwijzen we naar het desbetreffende advies van de commissie voor boekhoudkundige normen (advies 126/17 – Bull. C.B.N., nr. 47, mei 2002, blz. 20).  Kortom de goodwill die de vennootschap gratis heeft verworven zou wel eens kunnen belast worden bij de vennootschap als winst.  Het desbetreffende advies vermeldt immers  ‘de begunstigde dient ten belope van deze "werkelijke waarde" een resultaat te erkennen op het ogenblik van verkrijging’.   Deze discussie is vergelijkbaar met de rechtzaak rond Artwork Systems.

Ten derde inzake de BTW (enkel van belang voor zelfstandigen die BTW-plichtige zijn met recht op aftrek).  Wie een overdracht doet van een algemeenheid van goederen of van een bedrijfsafdeling, hoeft zich wat de BTW betreft geen zorgen te maken.  Art 11 W.BTW stelt immers dat, onder de voorwaarden van dit artikel, een overdracht van een algemeenheid van goederen of van een bedrijfsafdeling er geen B.T.W. moet aangerekend worden over de vergoeding ontvangen voor deze overdracht.  M.a.w. van enige voorfinanciering van de BTW is er geen sprake.  De vraag hierbij is of wie zijn éénmanszaak overdraagt, zónder de goodwill, wel onder de regeling van art. 11 W.BTW kan ressorteren.

 Kortom wie een overdracht overweegt van zijn éénmanszaak naar een vennootschap doet er goed aan de goodwill niet zomaar te ‘vergeten’.  Zoniet ontstaat het risico dat de vennootschap een belastbaar inkomen verwerft omdat deze de goodwill zonder enige vergoeding ontvangt.  Wie de goodwill achterwege wil laten omwille van de onmiddellijke taxatie in de personenbelasting kan overwegen de overdracht van de goodwill te spreiden.  Dit gebeurt door de goodwill afhankelijk te maken van een bepaald percentage van de toekomstige omzet.  Dit heeft als voordeel dat de meerwaardebelasting gespreid wordt in de tijd.  Het heeft wel als nadeel dat de sociale zekerheidsbijdragen gedurende deze periode maximaal blijven.  De Administratie van haar kant stelt echter ook dat elke betaling van de goodwill dient afgeschreven te worden over (in principe) 10 jaar.  Dit heeft als resultaat dat de afschrijvingsduur aanzienlijk verlengd wordt (19 jaar).  Dit administratief standpunt wordt in de rechtsleer echter niet altijd gevolgd.

lees onze fiscale boeken

Heb je een vraag?

Beste lezer,

Zoals u weet is fiscale wetgeving een snel veranderende materie. Als u daarom twijfelt of een ouder artikel nog volledig up to date is, twijfel dan niet ons te contacteren…

Als je een creatief maar legaal advies nodig hebt, of als je met een opmerking of een idee zit, of je wilt een achterpoortje dubbelchecken, je wenst een second opinion, je hebt een vennootschap nodig,..of je wilt even bijpraten…